“Warmte lekt, energieverlies, vochtigheid, overconsumptie” – deze termen zijn de nachtmerrie van velen van jullie wanneer ze worden gekoppeld aan je woning. Vandaag nemen we je mee op ontdekkingstocht naar woningen die worden gekwalificeerd als “thermische passoire” en geven we je enkele tips om deze te herkennen.
Wat is een thermische passoire?
Voordat we de diepte ingaan, lijkt het ons belangrijk om met enkele basisprincipes te beginnen. Wanneer we de term “thermische passoire” gebruiken om een woning te beschrijven, betekent dit dat de woning veel energie verbruikt. Je energieverbruik stijgt dus aanzienlijk door bepaalde elementen zoals slechte isolatie of een defect verwarmingssysteem.
Wat zijn de tekenen van een thermische passoire?
We begrijpen dat het niet altijd gemakkelijk is om een woning die een “thermische passoire” is te herkennen. Daarom hebben we een lijst met criteria opgesteld die specifiek zijn voor dit type woning:
Het bouwjaar van de woning
Afhankelijk van het bouwjaar verschillen de bouwmethoden, gebruikte materialen en energieprestaties. Bijvoorbeeld, gebouwen vóór 1975 hoefden niet te voldoen aan strikte isolatienormen zoals tegenwoordig. Concreet werd vaak enkel glas geplaatst, wat de energieprestaties van het huis direct beïnvloedt.
Het vochtigheidspercentage
Het vochtigheidspercentage in een woning moet tussen de 40 en 60% liggen. Als het percentage te laag of te hoog is, veroorzaakt dit schade aan je woning:
• Als het vochtigheidspercentage te laag is: je houten oppervlakken barsten, stof neemt toe…
• Als het vochtigheidspercentage te hoog is: schimmel verschijnt op vloeren en muren, behang/verf/plafondblad laat los, vochtvlekken op de muren.
Of het nu gaat om een te laag of te hoog vochtigheidspercentage, dit heeft ook invloed op je gezondheid. Bijvoorbeeld, een woning met een te laag vochtigheidspercentage kan ademhalingsontstekingen, verzwakking van de huid, hoofdpijn veroorzaken… Een woning met een te hoog vochtigheidspercentage kan ademhalingspathologieën zoals bronchitis, waterretentie, slaapproblemen veroorzaken… Ontdek in ons artikel wat de oorzaken van vocht in een woning zijn.
Temperatuurschommelingen in je woning
Het ervaren van tocht en temperatuurschommelingen in je woning is een teken van thermisch verlies. Slechte isolatie is vaak verantwoordelijk voor deze thermische verliezen.
Hoge energiekosten
Het bedrag van je energiefacturen is een duidelijk teken van de energieprestaties van je woning. Bijvoorbeeld, als je in de winter je verwarming maximaal instelt en de temperatuur in je woning laag blijft, zal je energiefactuur hoog zijn en heb je waarschijnlijk te maken met thermische verliezen.
Ter illustratie: het gemiddelde jaarlijkse elektriciteitsverbruik van een woning voor 2 personen is 3.000 kWh, oftewel 250 kWh per maand. Als je merkt dat je maandelijkse elektriciteitsverbruik veel hoger is, betekent dit dat je overconsumptie hebt en is het interessant om te onderzoeken waarom.
Het PEB (Prestatie-Energie-Label) van je woning
• Het PEB is de evaluatie van de energieprestaties van je woning, met een classificatie van A+ tot G. Deze classificatie wordt gebruikt door kopers en huurders om te beslissen over de aankoop of verhuur van een onroerend goed.
De berekening van het PEB is gebaseerd op een grondige analyse van je woning. De oppervlakte van het pand, het type isolatie, het type glas en de aanwezigheid van zonnepanelen zijn enkele van de criteria die worden gebruikt om het PEB te bepalen.
In het geval van een thermische passoire is het PEB laag, variërend van klasse F tot G.
Houd in gedachten:
• Vanaf 1 januari 2025 mogen eigenaren hun thermische passoire niet meer voor het eerst verhuren en zullen ze verplicht zijn om werkzaamheden uit te voeren om het PEB te verbeteren.
• Vanaf 1 juli 2026 moeten nieuwe eigenaren van panden met een PEB E, F of G het PEB binnen 5 jaar na verandering van eigendom naar D verbeteren.
Hoe renoveer je een thermische passoire?
Om een thermische passoire te renoveren, moeten bepaalde werkzaamheden worden uitgevoerd. We zullen de prioritaire renovaties voor de woning bekijken.
Let op: de prioriteit van de werkzaamheden voor een thermische passoire verschilt afhankelijk van de woning. De verschillende stappen van het renovatieproces van een thermische passoire helpen je om tijd en geld te besparen. Hier is een lijst van stappen voor jou:
Bepaal de volgorde van de uit te voeren werkzaamheden
Een energie-audit, uitgevoerd door een specialist op dit gebied, geeft aan welke werkzaamheden prioriteit hebben.
Ter herinnering: een energie-audit is een beoordeling die gericht is op het analyseren van de verschillende punten die verbeterd moeten worden aan je woning.
Verbetering van de isolatie
Renovatiewerkzaamheden beginnen vaak met de isolatie van het gebouw. We hebben een lijst opgesteld van de meest voorkomende warmteverliezen, gerangschikt op belangrijkheid:
• 30% van het thermische verlies via het dak
• 20% van het thermische verlies via de ventilatie
• Tussen 10% en 20% van het thermische verlies via de muren
• Tussen 10% en 15% van het thermische verlies via de ramen
Het dak is vaak de belangrijkste bron (30%) van thermische verliezen. Verschillende oorzaken kunnen verantwoordelijk zijn voor dit warmteverlies, zoals gebrek aan isolatie, gebreken aan de dakconstructie of luchtlekkages tussen de dakpannen. Vanwege de grote oppervlakte van het contact tussen binnen en buiten, de sterke blootstelling aan weersinvloeden en de natuurlijke afvoer van warmte naar boven, is dakisolatie een prioriteit.
Een andere belangrijke bron van thermische verliezen is de ventilatie (20%). Het komt vaak voor dat er luchtlekkages zijn bij de schoorsteen, de afzuigkap of via je ventilatiesysteem. Hoewel het belangrijk is om je huis te ventileren, mag dit geen warmteverlies veroorzaken. Daarom is de installatie van een ventilatiesysteem met warmteterugwinning (VMC) de ideale oplossing voor een optimale luchtverversing.
Goed om te weten: Voor meer informatie over de installatie vane een VMC, zie ons artikel “Waarom een VMC installeren?“
Muren kunnen ook verantwoordelijk zijn voor warmteverlies (ongeveer 10 tot 20%). Vaak hebben oudere woningen (vóór 1975) een zeer dunne binnenisolatie op de muren. Dit laat buitenlucht door en koelt je woning af. Om dit te verhelpen, moet je isoleren door middel van injectie, binnen- of buitenshuisisolatie. De keuze van de methode hangt af van je woning en je budget.
De laatste bron van thermisch verlies is de ramen en kozijnen (10 tot 15%). Oorzaken van deze verliezen kunnen voortkomen uit versleten afdichtingen, het type glas (vaak enkel glas in oudere woningen) of het materiaal van je kozijnen. Sommige materialen zijn beter isolerend dan andere, zoals PVC dat superieure isolatiekwaliteiten heeft in vergelijking met aluminium.
Thermische bruggen kunnen ook een bron van thermisch verlies zijn. Ter herinnering: thermische bruggen zijn isolatierupturen die meestal tussen twee wanden aanwezig zijn.
Een concreet voorbeeld: om de isolatie van je woning te verbeteren, kun je enkel glas vervangen door dubbel of zelfs drievoudig glas, isolatiemateriaal in de muren injecteren en je dak adequaat isoleren, aangezien het de grootste bron van energieverlies is.
Aanvullende renovatiewerkzaamheden
Andere renovatiewerkzaamheden om de energieprestaties van je thermische passoire te verbeteren kunnen zijn:
• Vervanging van het verwarmingssysteem:
Je verwarmingssysteem zoals je houtkachel, stookolie- of gasboiler, of elektrische verwarming kan verouderd zijn en overconsumptie veroorzaken.
• Installatie van een ventilatiesysteem zoals VMC met enkel of dubbel flux
Een mechanisch gecontroleerd ventilatiesysteem zorgt voor ventilatie van je huis en voorkomt vochtproblemen.
• Installatie van zonnepanelen
De renovatie van thermische passoires maakt deel uit van een groter project. We weten allemaal dat vervuiling een alomtegenwoordig probleem is en dat er veel oplossingen worden geïmplementeerd om deze trend om te keren. Door zonnepanelen te installeren, kun je je eigen elektriciteit produceren die je bijvoorbeeld kunt gebruiken voor je verwarmingssysteem of ventilatie. Een positief gevolg van deze zonnepaneleninstallatie is dat je maandelijkse elektriciteitsrekeningen verlaagd worden, omdat je je eigen elektriciteit gebruikt.
Beschikbare subsidies voor de renovatie van thermische passoires
Zoals eerder vermeld, zijn er financiële steunmogelijkheden van de regio’s en gemeenten. Om deze te ontvangen, moet je een specifieke aanvraag indienen voor de uit te voeren renovatie(s).
In België werken de regio’s met vergelijkbare regelgeving, maar er zijn enkele verschillen, vooral als het gaat om subsidies.
Subsidies in Brussel
Sinds 1 januari 2022 heeft de Brusselse Hoofdstedelijke Regio de subsidies Rénolution ingesteld. Dit is het nieuwe financiële steunprogramma dat energiepremies en renovatiepremies voor woningen en gevelverfraaiing omvat.
Afhankelijk van de aangevraagde financiële steun variëren de toekenningsvoorwaarden. Het is dus belangrijk om direct op de Rénolution-website te controleren of je in aanmerking komt. We hebben echter een overzicht gemaakt van de subsidies die voor jou interessant kunnen zijn.
Subsidies in Vlaanderen
Sinds 1 oktober 2022 heeft de Vlaamse Regio financiële steun verstrekt voor de renovatie van woningen voor particulieren en bedrijven.
De Vlaamse Regio heeft een systeem voor het aanvragen van subsidies ingesteld. Het is moeilijk om exacte cijfers te geven zonder een daadwerkelijke aanvraag voor de subsidie via Mijn Verbouw Premie.
Mijn Verbouw Premie helpt je met verschillende werkzaamheden:
• Dak: isolatie en renovatie
• Buitenmuren: isolatie en renovatie
• Vloeren: isolatie en renovatie
• Ramen en deuren: glas en buitenschrijnwerk
• Interieurrenovatie: binnenmuren, plafonds en trappen
• Hernieuwbare energieproductie: zonneboilers, warmtepompen, warmtepompboilers
• Electricité en loodgieterswerk
Thermische passoires: wat je moet onthouden
Met behulp van verschillende indicatoren zoals overconsumptie, temperatuurschommelingen, bouwjaar en PEB-certificering van de woning kun je thermische passoires herkennen.
Als je een thermische passoire hebt, kunnen verschillende werkzaamheden worden uitgevoerd om de energieprestaties van het pand te verbeteren.
Vergeet ook niet dat het Europese doel is om de energieprestaties van gebouwen tegen 2033 te verbeteren zodat ze minimaal de energieklasse E bereiken. Om dit te bereiken, bieden de 3 regio’s steeds meer financiële steun, maar stellen ze ook steeds meer eisen voor de verhuur en verkoop van deze zogenaamde “thermische passoires”.
